Wstęp
W sierpniu 2023 roku doszło do jednej z najpoważniejszych katastrof przemysłowych w historii Nigerii. W mieście Onitsha, w stanie Anambra, eksplodował zakład produkujący nawozy i chemikalia przemysłowe. Wybuch ten doprowadził do śmierci ponad 120 osób, setki zostały ranne, a całe dzielnice uległy zniszczeniu. Skala tragedii wstrząsnęła nie tylko Nigerią, ale i całą Afryką Zachodnią.
Przebieg katastrofy
Według relacji świadków, około godziny 14:30 lokalnego czasu w zakładzie Anambra Industrial Chemicals Ltd. doszło do serii głośnych eksplozji. Po chwili niebo nad Onitshą zasnuło się czarnym, toksycznym dymem, widocznym z odległości ponad 20 kilometrów.
Pierwsze eksplozje objęły magazyn przechowujący azotan amonu — silnie wybuchowy związek chemiczny stosowany m.in. do produkcji nawozów. Pożar rozprzestrzenił się błyskawicznie na sąsiednie hale, w których składowano rozpuszczalniki i oleje przemysłowe. W ciągu kilkunastu minut ogień objął obszar kilku hektarów.
Strażacy walczyli z pożarem przez ponad 10 godzin, przy wsparciu jednostek z sąsiednich stanów. Brak odpowiedniego sprzętu i środków gaśniczych utrudniał akcję ratunkową.
Przyczyny tragedii
Wstępne śledztwo wykazało, że główną przyczyną katastrofy był brak przestrzegania norm bezpieczeństwa. W zakładzie znajdowały się znaczne ilości materiałów łatwopalnych, które były składowane w niewłaściwy sposób — bez odpowiedniej wentylacji i zabezpieczeń.
Ponadto, z raportu nigeryjskiej agencji ds. bezpieczeństwa przemysłowego wynika, że przedsiębiorstwo nie posiadało aktualnych certyfikatów bezpieczeństwa. Kilka miesięcy przed tragedią inspektorzy odnotowali nieprawidłowości, ale nie wydano nakazu wstrzymania produkcji.
Skutki społeczne i ekologiczne
Katastrofa miała dramatyczne skutki dla lokalnej społeczności. Setki rodzin straciły dach nad głową, a tysiące ludzi zostało ewakuowanych z powodu toksycznych oparów. Szacuje się, że zanieczyszczenie powietrza i gleby substancjami chemicznymi utrzyma się przez wiele miesięcy.
Rzeka Niger, znajdująca się w pobliżu zakładu, została skażona środkami chemicznymi spłukanymi przez wodę gaśniczą. Władze obawiają się masowego wymierania ryb i skażenia wody pitnej w regionie.
Reakcje władz i społeczeństwa
Prezydent Nigerii ogłosił trzydniową żałobę narodową oraz zapowiedział powołanie specjalnej komisji śledczej. Organizacje pozarządowe i media skrytykowały jednak rząd za zaniedbania w nadzorze przemysłowym.
Wielu ekspertów podkreśla, że tragedia w Onitshy to efekt szerszego problemu — braku skutecznych regulacji bezpieczeństwa i korupcji w sektorze przemysłowym Afryki.